นักวิจัย มมส นำองค์ความรู้เร่งพัฒนาชุมชน สู่การเป็นเกษตรยั่งยืน

            โครงการจัดอบรมความรู้ด้านวิศวกรรม เรื่อง“การถ่ายทอดความรู้ทางด้านตู้อบลมร้อน ให้กับผู้ประกอบการเพื่อการพัฒนาก่อให้เกิดความเข้มแข็ง”  ประจำปีงบประมาณ 2567 หน่วยงานที่รับผิดชอบโครงการ:  ฝ่ายวิจัย นวัตกรรมและวิเทศสัมพันธ์ คณะวิศวกรรมศาสตร์ รศ.ดร.เกียรติสิน กาญจนวนิชกุล

กล่าวถึงที่มาของโครงการบริการวิชาการชุมชน 

           ปัญหาที่สำคัญประการหนึ่งของสินค้าทางการเกษตร คือ เมื่อมีผลผลิตออกมาพร้อมกันในปริมาณมาก ทำให้เกิดภาวะล้นตลาด ราคาตกต่ำลง ไม่คุ้มกับต้นทุนที่ลงทุนไป วิธีการแก้ไขปัญหานี้ วิธีหนึ่งก็คือ การแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร เพื่อเพิ่มมูลค่าและเก็บรักษาไว้ได้นาน วิธีการแปรรูป มีหลายวิธี วิธีที่นิยมกัน ก็คือ การทำแห้ง (drying) ซึ่งเป็นการลดปริมาณน้ำในผลิตภัณฑ์ให้เหลือปริมาณที่เหมาะสม เพื่อไม่ให้จุลินทรีย์เจริญเติบโตและยืดอายุการเก็บรักษาได้นาน ถึงแม้ว่า วิธีการทำแห้งที่ประหยัด คือ การทำแห้งโดยใช้พลังงานแสงอาทิตย์ (Solar Drying) แบบโดยตรง นั่นคือ ผลิตภัณฑ์ได้รับพลังงานแสงอาทิตย์โดยตรง โดยผลิตภัณฑ์ที่อบแห้งจะอยู่ภายใต้วัสดุโปร่งใส แต่ก็มีข้อเสีย คือ ใช้เวลานานและไม่เหมาะกับวันที่มีแสงแดดน้อยหรือแสงแดดไม่สม่ำเสมอ ดังนั้น ตู้อบลมร้อน จึงเป็นวิธีการอบแห้งที่มีข้อดี คือ ประหยัดเวลา อบแห้งได้สม่ำเสมอ ไม่มีความชื้นคงค้าง ใช้ได้ทุกที่ทุกเวลา อีกทั้งยังสามารถปรับอุณหภูมิได้ถึง 90 องศาเซลเซียสและควบคุมให้อุณหภูมิคงที่ได้ ผลิตภัณฑ์ที่อบแห้งสะอาดไม่มีสิ่งปนเปื้อนจากมลภาวะภายนอก รวมถึงแมลงวันและแมลงพาหะต่างๆ ด้วยเหตุผลดังกล่าว ฝ่ายวิจัย นวัตกรรมและวิเทศสัมพันธ์ คณะวิศวกรรมศาสตร์ จึงได้จัดโครงการเพื่อถ่ายทอดความรู้ตู้อบลมร้อน ให้แก่ผู้ประกอบการ เพื่อให้สามารถนำไปใช้ในการอบแห้งเนื้อและแปรรูปเนื้อต่อไป ซึ่งคาดหวังเป็นอย่างยิ่งว่า จะทำให้ผู้ประกอบการมีรายได้เพิ่มขึ้น ก่อให้เกิดความเข้มแข็งและเป็นการต่อยอดให้กับผู้ประกอบการในอนาคตต่อไป

         หลักการทำงานพื้นฐานของตู้อบลมร้อน คือการใช้ตัวทำความร้อน (heater) สร้างความร้อนให้กับอากาศภายในตู้อบ แล้วใช้พัดลมเป่าอากาศหรือลมร้อนนี้ ให้ไหลเวียนสม่ำเสมอทั่วทั้งตู้ ลมร้อนนี้ จะไหลเวียนไปยังผลิตภัณฑ์ที่ต้องการอบแห้ง เพื่อนำความชื้นออกจากผลิตภัณฑ์ ทำให้ผลิตภัณฑ์มีความชื้นลดลง และทั่วถึงในการควบคุมอุณหภูมิในการอบแห้งให้คงที่ จะมีเซ็นเซอร์วัดอุณหภูมิ และตัวควบคุม โดยผู้ใช้งานสามารถกำหนดอุณหภูมิที่ต้องการได้ ตัวควบคุมจะอ่านค่าอุณหภูมิจากเซ็นเซอร์แล้วจะปรับการทำงานของตัวทำความร้อน เพื่อให้ได้อุณหภูมิที่ต้องการ นอกจากนี้ ก็จะมีตัวตั้งเวลา ผู้ใช้งานสามารถตั้งเวลาการอบแห้งได้ เมื่อถึงเวลาที่ตั้งไว้ ตู้อบลมร้อน จะหยุดทำงานอัตโนมัติ

ตู้อบลมร้อน สามารถนำไปใช้งานกับผลิตภัณฑ์ได้หลากหลาย ทั้งผัก ผลไม้ และเนื้อ สามารถทำงานได้ตลอดเวลา ไม่จำเป็นต้องใช้แสงอาทิตย์ ลดเวลาการอบแห้งเมื่อเทียบกับการใช้แสงอาทิตย์ ผู้ใช้งานสามารถตั้งอุณหภูมิในการอบแห้งได้ตั้งแต่ 40 – 90 องศาเซลเซียส สามารถควบคุมอุณหภูมิให้คงที่ได้ตลอดการทำงาน ผู้ใช้งาน สามารถทำความสะอาดภายในตู้อบลมร้อนได้ง่าย ตะแกรงทำจากวัสดุ Food grade (Stainless 304) มีฝาปิดกระจกใส มองเห็นผลิตภัณฑ์ภายในได้อย่างชัดเจน

        ฝ่ายวิจัย นวัตกรรมและวิเทศสัมพันธ์ ได้มีการจัดโครงการลักษณะนี้อย่างต่อเนื่อง สิ่งที่สำคัญ คือ การทำความเข้าใจลักษณะผลิตภัณฑ์ที่ต้องการอบแห้งของผู้ประกอบการ วิธีการอบแห้ง และความต้องการของผู้ประกอบการ ดังนั้น สำหรับโครงการนี้ จึงไม่มีปัญหา หรืออุปสรรคใดๆ ผู้ประกอบการมีความพึงพอใจในผลลัพธ์ที่ได้เป็นอย่างยิ่ง

       จากที่ได้พูดคุยกับผู้ประกอบการ และกลุ่มเกษตรกรในชุมชน พบว่า ทุกคนมีความมุ่งมั่นที่จะพัฒนาผลิตภัณฑ์ของตัวเอง และเพิ่มช่องทางในการจำหน่ายผลิตภัณฑ์ แต่ปัญหา หรืออุปสรรคที่สำคัญ คือ ทางด้านความรู้ วิธีการ และ เงินทุน โดยส่วนตัวคิดว่า ยังมีผู้ประกอบการ และกลุ่มเกษตรกร ในจังหวัดมหาสารคาม ที่ยังไม่ทราบว่ามหาวิทยาลัย มีการให้ความรู้ และบริการวิชาการ รวมถึงแหล่งทุนต่างๆ เพื่อช่วยเหลือ และสร้างความร่วมมือ ดังนั้น จึงอยากประชาสัมพันธ์ไปยังชุมชนอื่นๆ ที่ต้องการความช่วยเหลือ หรือ อาจจะแลกเปลี่ยนข้อมูลกับหน่วยงานของจังหวัด เพื่อสร้างฐานข้อมูล และบริหารจัดการทั้งภาพรวม