ศาสตราจารย์นายแพทย์จรัส สุวรรณเวลา เกิดเมื่อวันที่ ๑ พฤษภาคม พุทธศักราช ๒๔๗๕ ที่ตำบล ทับเที่ยง อำเภอเมืองตรัง จังหวัดตรัง สำเร็จการศึกษาชั้นมัธยมปีที่ ๖ จากโรงเรียนวิเชียรมาตุ จังหวัดตรัง และชั้นเตรียมอุดมศึกษาจากโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย สำเร็จเตรียมแพทย์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โดยได้รับเหรียญทองแดงคะแนนเยี่ยมปีที่ ๑ และปีที่ ๒ และปริญญาแพทยศาสตรบัณฑิต จากคณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์ (ปัจจุบันคือคณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย) โดยได้รับเหรียญทองคะแนนเยี่ยมในการสอบเพื่อปริญญาแพทยศาสตร์บัณฑิตและเหรียญทองคะแนนเยี่ยมตลอดหลักสูตรแพทยศาสตร์ รวมทั้งเหรียญทองแดงคะแนนเยี่ยมในวิชากายวิภาคศาสตร์ สรีรวิทยา พยาธิวิทยา อายุรศาสตร์ และสูติศาสตร์-นรีเวชวิทยา

ศาสตราจารย์นายแพทย์จรัส สุวรรณเวลา ได้รับพระราชทานทุนมูลนิธิอานันทมหิดลเป็นคนแรก เพื่อไปศึกษาต่อวิชาประสาทศัลยศาสตร์ที่ประเทศสหรัฐอเมริกา ได้รับปริญญา Master of Science จากมหาวิทยาลัยชิคาโก และประกาศนียบัตรรับรองเป็นแพทย์เฉพาะทางประสาทศัลยศาสตร์ จาก American Board of Neurological Surgery รวมทั้งได้รับเกียรติเป็นสมาชิก Fellows of American College of Surgeons และ Congress of Neurological Surgeons

ศาสตราจารย์นายแพทย์จรัส สุวรรณเวลา ได้รับราชการในโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ คณะแพทยศาสตร์ ตั้งแต่ปีพุทธศักราช ๒๕๐๕ และได้รับการแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งศาสตราจารย์ เมื่อปีพุทธศักราช ๒๕๑๙ ศาสตราจารย์นายแพทย์จรัส สุวรรณเวลา ได้ปฏิบัติงานด้วยความวิริยะอุตสาหะ ในด้านวิชาการนั้น เป็นผู้บุกเบิกและเปิดการสอนวิชาประสาทศัลยศาสตร์ให้ทั้งนิสิตแพทย์และแพทย์ประจำบ้าน ตลอดจนริเริ่มจัดการฝึกอบรมเพื่อเป็นประสาทศัลยแพทย์เฉพาะทางขึ้นในประเทศไทย ด้านการวิจัย ศาสตราจารย์นายแพทย์จรัส สุวรรณเวลา มีผลงานวิจัยด้านการแพทย์จำนวนมากและได้รับรางวัลนักวิจัยดีเด่นแห่งชาติจากสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ จึงได้รับการยกย่องว่ามีความรู้ความสามารถด้านการสอน การบริการ การวิจัยและการปรับปรุงงานให้ทันสมัยเป็นที่ยอมรับทั้งในระดับชาติและนานาชาติ ศาสตราจารย์นายแพทย์จรัส สุวรรณเวลา เป็นผู้ผลักดันให้เกิดนวัตกรรมทางการศึกษาแพทยศาสตร์ เช่นหลักสูตรการศึกษาแพทยศาสตร์แนวใหม่ ที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และหลักสูตรการศึกษาแพทยศาสตร์แนวปฏิรูป ที่มหาวิยาลัยสงขลานครินทร์ ตลอดจนได้เป็นที่ปรึกษา ขององค์การอนามัยโลกและองค์การยูเนสโก ผลงานทางวิชาการและผลการปฏิบัติงานหลายด้านส่งผลให้ ศาสตราจารย์นายแพทย์จรัส สุวรรณเวลา ได้รับการยกย่องทั้งในระดับชาติและนานาชาติ ดังจะเห็นได้จากรางวัล The Health for All Medals จากองค์การอนามัยโลก ได้เป็นนายกของสมาคมวิทยาลัยประสาทศัลยศาสตร์แห่งอาเซียยุโรป (Academia Eurasiana Neurochirurgica) และได้เป็นสมาชิกกิตติมศักดิ์คนแรกจากประเทศไทยใน Society of Neurological Surgeons

ด้วยบทบาทหน้าที่ ความรู้ ความสามารถ และเกียรติประวัติอันแสดงให้เห็น “อัจฉริยลักษณ์” เป็นที่ประจักษ์ชัดทั้งในระดับชาติและนานาชาติว่า ศาสตราจารย์นายแพทย์จรัส สุวรรณเวลา เป็นผู้มีความรู้ในทางทฤษฎี มีความเชี่ยวชาญงานด้านแพทยศาสตร์ การบริหารจัดการสถาบันการแพทย์ และส่งเสริมกิจการด้านการแพทย์อย่างแท้จริง สภามหาวิทยาลัยมหาสารคามจึงมีมติเป็นเอกฉันท์ที่จะมอบปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาแพทยศาสตร์ แด่ ศาสตราจารย์นายแพทย์จรัส สุวรรณเวลา เพื่อเป็นเกียรติแก่วงศ์ตระกูล และเป็นความภาคภูมิใจแก่มหาวิทยาลัยมหาสารคามสืบไป