นายชวน หลีกภัย เกิดเมื่อวันที่ ๒๘ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๘๑ ที่ตำบลท้ายพรุ (ปัจจุบันอยู่ในเขตตำบลทับเที่ยง) อำเภอเมือง จังหวัดตรัง สำเร็จการศึกษานิติศาสตรบัณฑิต จากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และเป็นเนติบัณฑิตไทย จากสำนักอบรมศึกษาทางกฎหมายแห่งเนติบัณฑิตยสภา มีความสนใจด้านการเมือง โดยระหว่างศึกษา นายชวน หลีกภัย เป็นนักศึกษาเพียงคนเดียวที่ได้ขออนุญาตเข้าไปฟังการประชุมของสภานิติบัญญัติและเป็นคนเดียวในเนติบัณฑิต สมัยที่ ๑๗ จำนวน ๑๑๕ คน ที่คิดสนใจทำงานด้านการเมือง ในขณะที่เพื่อนร่วมรุ่น มีเป้าหมายงานด้านตุลาการ อัยการ และดำรงตำแหน่งสำคัญในสถาบันตุลาการ อัยการ

นายชวน หลีกภัย เริ่มต้นชีวิตการทำงานเป็นทนายความ เมื่อประเทศไทยประกาศใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๑๑ ซึ่งใช้เวลาร่างยาวนานถึง ๙ ปี ๑๖ วัน จึงได้สมัครเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดตรัง สังกัดพรรคประชาธิปัตย์ และได้ชนะการเลือกตั้งเป็นที่ ๑ ของจังหวัด ตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๑๒ และได้รับเลือกตั้งต่อมาทุกสมัยจนปัจจุบันเป็นสมัยที่ ๑๖ เป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่ดำรงตำแหน่งนานที่สุด และได้รับแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งทั้งฝ่ายนิติบัญญัติและฝ่ายบริหาร โดยเป็นประธานสภาผู้แทนราษฎร ๒ สมัย เป็นนายกรัฐมนตรี ๒ สมัย เป็นระยะเวลา ๖ ปีเศษ ซึ่งนับว่ายาวนานที่สุดสำหรับนายกรัฐมนตรีที่มาจากการเลือกตั้งในระบอบประชาธิปไตย เป็นผู้นำฝ่ายค้าน ๓ สมัย ได้เคยดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการหลายกระทรวง ได้แก่ กระทรวงยุติธรรม สำนักนายกรัฐมนตรี กระทรวงพาณิชย์ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ๒ สมัย กระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงสาธารณสุข กระทรวงกลาโหม ประธานสภาผู้แทนราษฎร ๒ สมัย ผู้นำฝ่ายค้าน ๓ สมัย เป็นนายกรัฐมนตรี ๒ สมัย

นอกจาก นายชวน หลีกภัย จะเป็นผู้ที่มีความรู้ทางด้านกฎหมายแล้ว ยังเป็นผู้ยึดมั่นในหลักนิติธรรมที่เคร่งครัด ด้วยความเชื่อว่าทุกคนต้องอยู่ภายใต้กฎหมายอย่างเท่าเทียมกัน จากความรู้ ความสามารถ ความเชี่ยวชาญด้านกฎหมายอย่างยอดเยี่ยม ทำให้ นายชวน หลีกภัย ได้รับการเชิดชูเกียรติให้เป็นผู้สมควรได้รับปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชานิติศาสตร์ และสาขาวิชาอื่นๆ ทั้งในประเทศและต่างประเทศรวม ๑๕ สถาบัน

ด้วยบทบาทหน้าที่ ความรู้ ความสามารถ และเกียรติประวัติอันแสดงให้เห็น “อัจฉริยลักษณ์” เป็นที่ประจักษ์ชัดทั้งในระดับชาติและนานาชาติว่า นายชวน หลีกภัย เป็นผู้มีความรู้ในทางทฤษฎีและในทางปฏิบัติด้านนิติศาสตร์อย่างแท้จริง สภามหาวิทยาลัยมหาสารคามจึงมีมติเป็นเอกฉันท์ที่จะมอบปริญญานิติศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ แด่ นายชวน หลีกภัย เพื่อเป็นเกียรติแก่วงศ์ตระกูล และมหาวิทยาลัยมหาสารคามสืบไป