ศาสตราจารย์ ดร.วิชัย ริ้วตระกูล เกิดเมื่อวันที่ ๑๒ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๘๕ ณ จังหวัดสิงห์บุรี สำเร็จการศึกษาระดับมัธยมต้นจากโรงเรียนประจำจังหวัดสิงห์บุรี มัธยมปลายจากโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา ระดับปริญญาตรี สาขาเคมี (เกียรตินิยมอันดับหนึ่ง) จากมหาวิทยาลัยซิดนีย์ ประเทศออสเตรเลียระดับปริญญาเอก สาขาเคมีอินทรีย์ จากมหาวิทยาลัยวิสคอนซิน เมืองเมดิสัน ประเทศสหรัฐอเมริกา

   ศาสตราจารย์ ดร.วิชัย ริ้วตระกูล เป็นผู้เชี่ยวชาญด้านเคมี ประจำคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ได้รับทุนสนับสนุนการวิจัยทั้งในและต่างประเทศอย่างต่อเนื่อง อาทิเช่น จากองค์การอนามัยโลก ทางด้าน Male and Female Fertility Regulation จาก CONRAD, USAID ทางด้าน Male Fertility Regulation จาก International Foundation for Science (IFS) ทางด้าน Bioactive Natural Products รับทุนสนับสนุนการวิจัย ของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ ศูนย์ความเป็นเลิศด้านนวัตกรรมทางเคมี (Center of Excellence for Innovation in Chemistry - PERCH) และ International Program in Chemical Sciences (IPICS) ผลงานวิจัยของ ศาสตราจารย์ ดร.วิชัย ริ้วตระกูล เป็นงานวิจัยพื้นฐานแบบกำหนดทิศทาง ซึ่งมุ่งเน้นทั้งการสร้างองค์ความรู้ใหม่ และการวิจัยที่จะนำผลงานไปใช้ประโยชน์ในเชิงพาณิชย์และเชิงสาธารณประโยชน์ได้ โดยงานวิจัยแบ่งออกเป็นสองส่วน ส่วนแรกคือ การวิจัยพื้นฐานแบบกำหนดทิศทางด้านเคมีอินทรีย์สังเคราะห์ ส่วนที่สองคือ การวิจัยในโครงการ Drug Discovery ซึ่งเป็นการศึกษาแบบกำหนดทิศทาง เพื่อมุ่งเน้นศึกษาและค้นหาสารผลิตภัณฑ์ธรรมชาติที่มีฤทธิ์ทางชีวภาพ จากต้นไม้ที่ขึ้นในประเทศไทย เช่น พืชในสกุล Gardenia, Polyalthia, Garcinia, Ventilago พันธุ์พืช Ventilagoharmandiana, Garcinia speciosa, Garcinia hanburyi, Mallotusspodocarpus, Ochnaintergerrimaและ Diospyrosvariegata เพื่อนำมาใช้เป็นสารโครงสร้างนำ (lead structures) ในการพัฒนาเป็นยาต่างๆ อาทิ สารที่มีฤทธิ์แก้อาการอักเสบทั้งชนิดกินและชนิดทา สารฆ่าเซลล์มะเร็ง สารฆ่าเชื้อไวรัสเอชไอวี สารที่มีฤทธิ์ต้านการอักเสบ ฤทธิ์ต้านจุลชีพ ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ และฤทธิ์ควบคุมการเจริญพันธุ์ในเพศชาย เป็นต้น มีผลงานที่เกิดจากสิ่งประดิษฐ์ PlaitanoidTM เป็นผลิตภัณฑ์เครื่องสำอางจากไพล (Zingiber cassummunar) และ LotusiaTM เป็นผลิตภัณฑ์ เครื่องสำอางจากเกสรบัวหลวง

   ศาสตราจารย์ ดร.วิชัย ริ้วตระกูล มีผลงานที่โดดเด่นและเป็นที่ประจักษ์ในวงการวิชาการ ซึ่งได้รับรางวัลต่างๆ อย่างต่อเนื่อง อาทิ รางวัลวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มูลนิธิโทเรเพื่อการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ประเทศไทย (ประเภทบุคคล) เมธีวิจัยอาวุโส สกว. สาขาเคมี เมธีวิจัยอาวุโส สกว. สาขาเคมีอินทรีย์ รางวัลผลงานวิจัยเกียรติยศ สกว. รางวัลผลงานวิจัยที่ได้รับการอ้างอิงโดยรวมสูงสุด สาขาวิทยาศาสตร์กายภาพและวิศวกรรมศาสตร์ เมธีวิจัยอาวุโส สกว. ระยะที่ ๒ สาขาเคมีอินทรีย์ นักวิจัยดีเด่นแห่งชาติ สาขาวิทยาศาสตร์เคมีและเภสัช เป็นต้น

   ด้วยเป็นผู้ที่มีความรู้ ความเชี่ยวชาญด้านเคมีอินทรีย์สังเคราะห์ และการค้นหาสารผลิตภัณฑ์ธรรมชาติที่มีฤทธิ์ทางชีวภาพจากสมุนไพร เพื่อการพัฒนาเป็นยาชนิดต่างๆ ก่อให้เกิดคุณูปการต่อวงการแพทย์และวงวิชาการอย่างมากมาย สภามหาวิทยาลัยมหาสารคาม จึงมีมติเป็นเอกฉันท์ประสาทปริญญาวิทยาศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาเคมี แด่ ศาสตราจารย์ ดร.วิชัย ริ้วตระกูล เพื่อเป็นเกียรติแก่มหาวิทยาลัยสืบไป