ศาสตราจารย์เกียรติคุณแพทย์หญิงสมศรี เผ่าสวัสดิ์ เกิดเมื่อวันที่ 30 เมษายน 2483 สำเร็จการศึกษาระดับมัธยมศึกษาจากโรงเรียนราชินี และเตรียมอุดมศึกษาจากโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา ก่อนเข้าศึกษาต่อที่คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล จนสำเร็จการศึกษาแพทยศาสตรบัณฑิตในปี 2507 หลังจากนั้นได้รับประกาศนียบัตรการแพทย์ชั้นสูง (กุมารเวชศาสตร์) และได้ศึกษาต่อที่ประเทศเยอรมนี จนได้รับวุฒิ Dr. Med. (Anaesthesiology) และ D.T.M. (Tropical Medicine) จากมหาวิทยาลัยฮัมบูร์ก ในปี 2512 ศาสตราจารย์เกียรติคุณแพทย์หญิงสมศรี เผ่าสวัสดิ์ สมรสกับศาสตราจารย์เกียรติคุณนายแพทย์อรุณ เผ่าสวัสดิ์ มีบุตรธิดารวม 5 คน
     ด้านการทำงาน ศาสตราจารย์เกียรติคุณแพทย์หญิงสมศรี เผ่าสวัสดิ์ เริ่มต้นอาชีพเป็นแพทย์ฝึกหัดที่คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล ก่อนจะเข้าทำงานเป็นอาจารย์แพทย์ที่ภาควิชาวิสัญญีวิทยา คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล ในปี 2512 และได้รับการแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งรองศาสตราจารย์ในปี 2522 และศาสตราจารย์ในปี 2530 นอกจากนี้ ยังเคยดำรงตำแหน่งหัวหน้าภาควิชาวิสัญญีวิทยา คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี ระหว่างปี 2531-2539 และเป็นอาจารย์พิเศษในหลายสถาบันการศึกษาทั่วประเทศ
     ศาสตราจารย์เกียรติคุณแพทย์หญิงสมศรี เผ่าสวัสดิ์ มีบทบาทสำคัญในองค์กรวิชาชีพแพทย์ โดยเป็นนายกแพทยสภาและเป็นแพทย์สตรีคนแรกและคนเดียวที่ดำรงตำแหน่งนี้ในวาระครบ 56 ปี ของแพทยสภา (2562-2563, 2564-2565, 2566-2567) นอกจากนี้ ท่านยังเคยดำรงตำแหน่งนายกแพทยสมาคมแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ (2547-2549) ซึ่งเป็นแพทย์สตรีคนแรกในรอบ 104 ปีของแพทยสมาคม และเคยเป็นประธานราชวิทยาลัยวิสัญญีแพทย์แห่งประเทศไทย (2533-2534) ท่านยังมีบทบาทสำคัญในองค์กรระดับนานาชาติ เช่น การดำรงตำแหน่งประธานสมาคมแพทย์ภาคพื้นเอเชียและคาบสมุทร (CMAAO) ระหว่างปี 2551-2553
     นอกจากบทบาทในวงการแพทย์ ศาสตราจารย์เกียรติคุณแพทย์หญิงสมศรี เผ่าสวัสดิ์ ยังเป็นผู้นำในการรณรงค์เพื่อสังคมไทยปลอดบุหรี่ โดยดำรงตำแหน่งประธานเครือข่ายวิชาชีพสุขภาพเพื่อสังคมไทยปลอดบุหรี่ (2548-2565) และประธานสมาพันธ์เครือข่ายแห่งชาติเพื่อสังคมไทยปลอดบุหรี่ (2557-ปัจจุบัน) มีบทบาทสำคัญในการพัฒนาระบบสาธารณสุขของประเทศ โดยเคยดำรงตำแหน่งกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (2554-2561) และกรรมการควบคุมคุณภาพและมาตรฐานบริการสาธารณสุข (2546-2554)
     ด้วยผลงานอันโดดเด่นทั้งในด้านวิชาการและการบริหาร ศาสตราจารย์เกียรติคุณแพทย์หญิงสมศรี เผ่าสวัสดิ์ ได้รับปริญญาแพทยศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์จากหลายสถาบัน ได้แก่ มหาวิทยาลัยมหิดล (2549) มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ (2562) มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง (2563) มหาวิทยาลัยนเรศวร (2564) และมหาวิทยาลัยพะเยา (2565) นอกจากนี้ ยังได้รับรางวัลเกียรติยศอีกมากมาย เช่น รางวัล "สตรีไทยดีเด่น" จากสภาสตรีแห่งชาติในพระบรมราชินูปถัมภ์ (2558) และรางวัล "บุคคลคุณภาพแห่งปี 2023 ด้านสาธารณสุข" (2566)
     จากประวัติ ผลงานอันโดดเด่นข้างต้น ความเป็นผู้นำที่มีวิสัยทัศน์ มีความเชี่ยวชาญทางวิชาการ และอุทิศตนเพื่อวงการแพทย์และสาธารณสุขของประเทศมาอย่างยาวนาน ศาสตราจารย์แพทย์หญิงสมศรี เผ่าสวัสดิ์ จึงมีคุณสมบัติเหมาะสมอย่างยิ่งที่จะได้รับพระราชทานปริญญาแพทยศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ เพื่อเป็นเกียรติแก่วงศ์ตระกูล เป็นแบบอย่างอันดีสำหรับนักวิชาการทั้งในปัจจุบันและอนาคต และเป็นความภาคภูมิใจแก่มหาวิทยาลัยมหาสารคามสืบไป